Jammer genoeg zal de enorme schuldenberg géén aanleiding zijn voor grootscheepse sanering van schulden.

Column van René Tissen: Er is een massief blok tijd gekocht, maar de schuldcarrousel blijft in stand.

Obladi..oblada
Dat het vastlopen van de Europese obligatiemarkten de aanleiding zou gaan vormen voor het enorme steunpakket van het afgelopen weekeinde, kan alleen voor de gezamenlijke regeringsleiders een verrassing zijn geweest. Iedere burgereconoom wist al veel langer van de slechte staat waarin Europa verkeert. Geen enkel land uitgezonderd. Dus ook Duitsland en Nederland niet. Het zaakje wankelt en dat is onveranderd. Wel verrassend is de lauwe vervolgreactie van de markten op het steunpakket. In eerste instantie was er nog sprake van euforie en die was geheel in lijn met eerdere reacties van de Amerikanen op overheidssteun. Investeerders willen gewoon hun geld terugkrijgen en als ze daarin gerustgesteld worden is het al gauw aanleiding om de koersen een duwtje de goede kant op te geven.

Giftig afval te koop
Dat gebeurt zeker nu de ECB krachtige bezig is de aangesloten banken van hun slechte leningen te verlossen. De deuren staan wagenwijd open en de banken staan in rij om binnen te komen. De koersen –ook die van de euro- zullen blijven stijgen. Anders dan in Amerika is er in Europa veel minder aandacht voor herstructurering van de financiële sector. Er zijn uiteraard wel ideeën en hier en daar worden afgezwakte plannetjes gepresenteerd, maar van geloofwaardig Europees beleid, laat staan Europese wetgeving, is geen sprake. Zelfs in Amerika lukt dat laatste maar mondjesmaat, maar in Amerika zijn ze in ieder geval wél meer verenigd dan wij.

Poker
Het lijkt er veel op dat Europa al haar kaarten zet op een snelle gezondmaking –via het infuus- van zieke landen en hoopt dat er niet meer zieke landen bijkomen. Opmerkelijk is dat vooral de Amerikaanse bloggergemeenschap België ineens onder de loep heeft genomen. Als gevolg van de jarenlange strijd tussen het (sterke) Vlaanderen en het (arme) Wallonië lijkt boekhoudkundig nogal wat 'off-balance' te zijn geregeld. Spanje heeft ondertussen bekend gemaakt met verscherpte bezuinigingen te zullen komen, evenals Portugal. In Griekenland zijn dagelijks protestdemonstraties. In Ierland is gisteren het parlement bestormd. Italië houdt zich op de vlakte. Tot nu toe geen ernstige situatie, maar wel eentje die stemt tot nadenken. Is sociale onrust besmettelijk?

Tijd, tijd en nog eens tijd
De Europese steunmaatregelen hebben nu al effect. Er is een massief blok tijd gekocht. Maar de schuldcarrousel blijft in stand. In tegenstelling tot wat ik eerder zei zal de enorme schuldenberg jammer genoeg géén aanleiding zijn voor grootscheepse schuldsanering –al dan niet via monetarisering- maar voor het instandhouden van het leenvermogen van de afzonderlijke lidstaten. Dat is teleurstellend. Zo kan er geen orde op zaken worden gesteld. Uiteindelijk betaalt de bevolking de ultieme prijs. Die zal dat grommend en morrend accepteren vanuit de simpele -maar dwingende- burgereconomische logica die zegt dat geleende welvaart geen echte welvaart is. Je kunt niet op de pof blijven leven.

Yes we can
Als niet tegelijkertijd een andere structuur van financiering van overheidstekorten wordt gevonden – een eerlijker structuur- dan staat Europa nog een zware tijd te wachten. Op dit moment heeft de financiële sector er wel weer vertrouwen in. Hun wurgreep op de overheid is sterker geworden. De stijgende beurskoersen van deze week geven aanleiding dat te denken. De alsmaar stijgende goudprijzen doen anders vermoeden. Die geven aan dat goud een institutionele onderduikplek is geworden. Europa heeft ook nu weer Amerika in alles te volgen. Het grote geld heeft gesproken. In de hoop dat de wereldeconomie snel genoeg aantrekt. Maar weet u welke term de Amerikanen hanteren als het om de staat van de economie gaat? Hopium.

René Tissen
Business Universiteit Nyenrode

RTL Z 11-05-10